Czym jest słuch?

Słuch jest jednym z pięciu zmysłów (obok powonienia, wzroku, smaku i dotyku), które pozwalają człowiekowi odbierać otaczający go świat. Dzięki niemu można odbierać ważne informacje (np. o niebezpieczeństwie), a przede wszystkim komunikować się z innymi ludźmi. Jest zdolnością odczuwania i analizowania dźwięku, przy czym za odczuwanie dźwięku odpowiada narząd słuchu, natomiast za jego analizę — mózg.

Dźwięk, czyli zmiany ciśnienia powietrza przenoszone w powietrzu w postaci fal, jest wychwytywany przez ucho, a następnie interpretowany przez mózg. Małżowina uszna, przewód słuchowy i ucho środkowe wzmacniają fale dźwiękowe, a te wprawiają w ruch błonę bębenkową. Jej drgania przenoszone są na strzemiączko za pomocą młoteczka i kowadełka. Strzemiączko porusza się do przodu i do tyłu na zasadzie tłoka, wprawiając w ruch płyn ucha wewnętrznego. W efekcie w ślimaku poruszają się komórki rzęsate, a to z kolei wyzwala przesyłanie bodźców za pomocą nerwu słuchowego do mózgu.

Częstotliwość dźwięku decyduje o tym, które komórki rzęsate w ślimaku są stymulowane. Pozwala to na rozróżnianie dźwięków. Jeśli w wyniku procesu starzenia, choroby lub urazu rzęski pewnych partii komórek rzęsatych ulegną zniszczeniu, odbieranie i rozróżnianie dźwięków zostaje upośledzone. Zniszczone komórki rzęsate nie mają zdolności regeneracji.
Dźwięk jest opisywane w różnych parametrach. Najważniejsze z nich to poziom ciśnienia i częstotliwość.
Poziom ciśnienia wyraża się w decybelach (w skrócie dB). Jeśli jego wartość jest niska, mamy do czynienia z cichym dźwiękiem, jeśli wysoka — z dźwiękiem głośnym. Poziom ciśnienia dźwięku zwykłej rozmowy wynosi 55-65 dB. Jeśli przekracza 120 dB, człowiek o prawidłowym słuchu może odczuwać dyskomfort i ból (startujący samolot wytwarza ciśnienie akustyczne dochodzące do 140 dB).

Częstotliwość, czyli ilość drgać na sekundę, wyrażana jest w Hertzach (w skrócie Hz). Im tych drgań jest więcej, tym wyższy jest dźwięk.

Czy wiesz, że...
• Co dziesiąta osoba ma ubytek słuchu, ale tylko 80 proc. z nich nosi aparat słuchowy.
• W Europie z powodu niedosłuchu cierpi 70 milionów ludzi. W Ameryce Północnej takich osób jest ok. 30 milionów.
• Badania przeprowadzone w Szwecji wskazują, że 51,3 proc. Szwedów z ubytkiem słuchu ma mniej niż 65 lat.
• Statystyki niemieckie pokazują, że 5 proc. dzieci rozpoczynających naukę w szkole ma ubytek słuchu.
• Ubytek słuchu występuje coraz częściej przede wszystkim ze względu na wydłużające się życie i zwiększający się hałas w otoczeniu. (mam)